قدم اول
به مقدار pao2 توجه کنیدو به این سئوال پاسخ دهید.
آیا pao2 هیپوکسمیا را نشان می دهد.
در بعضی از مواقع pao2 به صورت po2 نمایش داده می شود.
واحد آن میلیمتر جیوه می باشد.(mm hg )
Pao2 3 درصد از اکسیژن خون را شامل می شود.
محدوده طبیعی pao2 برای فردی که در اتاقی در سطح دریا نفس می کشد در حدود 80-100 میلیمتر جیوه است.
بهر حال در دو گروه سنی یعنی کودکان زیر 7 سال و اشخاص 60 سال و مسن تر محدوده آن وابسته به سن می باشد.
در کودکان زیر 7 سال وقتی در سطح دریا نفس می کشند, محدوده طبیعی 40 – 70 mmhg می باشد.
در اشخاص 60 سال و مسن تر با توجه به تغییراتی که در تعادل V/Q ناشی از پیر شدن ریه ایجاد می شود ,pao2 طبیعی 80 mm hg(کمترین حد طبیعی) خواهد بود.
به ازای هر سال افزایش سن به بالای 60 سال یک میلیمتر جیوه از مقدار 80 کم خواهد شد.
به طور مثال فردی با 65 سال سن pao2 آن 75 mmhg خواهد بود که در محدوده طبیعی قرار گرفته است .
Mmhg 5-mmhg 80 = 75 mmhg
محدوده طبیعی برای یک فرد 80 سال با بکار گیری از این فرمول 60 mmhg خواهد بود.
به هر حال در هر سنی pao2 40 mmhg نشانه تهدید حیات بوده که بایستی مراقبتی فوری برای وی صورت گیرد.
به علاوه pao2 کمتر از مقدار پیش بینی شده نشانه هیپوکسمیا است و بدین معنی است که اکسیژن محلول در پلاسما کمتر از مقدار طبیعی آن می باشد.
چندین دلیل برای توجه اولیه به مقدار pao2 قبل از توجه به سایر اجزای گاز های خون شریانی وجود دارد .
.1Pao2 کمتر از 40 mmhg به شدت تعادل اکسیژن رسانی به بافت را مختل کرده و نیاز به تجویز فوری اکسیژن تکمیلی یا تهویه مکانیکی است.
.2نتیجه آزمایش سطح pao2 به سرعت قابل تجزیه وتحلیل می باشد.
چناچه سطح pao2 بیش از میزان کمترین حد وابسته به سن آن باشد,pao2 طبیعی است.
قدم دوم
به سطح PH نگاه کنید و به این پرسش پاسخ دهید ”PH به سمت اسیدی یا قلیایی متمایل شده است (بالا یا پایین عدد 7:40 )؟“
PH غلظت یون ئیدروژن پلاسما است
محاسبه PH با استفاده از فشار نسبی دی اکسی کرین (paco2 ) و سطح بیکربنات پلاسما (hco3 - ) انجام می شود.
فرمول مورد استفاده معادله هندرسون هسل باخ می باشد.
محدوده طبیعی ph خون شریانی 7.35 تا 7.45 با میانه 7.40 می باشد.
چناچه سطح ph کمتر از 7.40 قرار گیرد ph به سمت اسیدیتی میانه متمایل گشته است وسطح ph کمتر از 7.35 به عنوان اسیدمیاacidemia و در کل به این وضعیت اسیوز می نامند.
چناچه سطح ph بزرگ تر از 7.40 قرار گیرد ph به سمت قلیایی میانه متمایل گشته و سطح ph بیش از 7.45 به عنوان آلکمیا alkalemia و در کل به این وضعیت آلکالوز می گویند.
قدم سوم
به paco2 نگاه کنید و به این سئوال پاسخ دهید که ”paco2 اسیدوز یا آلکالوز تنفسی یا حالت طبیعی را نشان می دهد؟“
Paco2 مقدار فشار نسبی دی اکسید کربن محلول در پلاسما می باشد و واحد اندازه گیری آن mmhg است.
Paco2 جزء اسید- باز بوده و منعکس کننده اثر بخشی تهویه در ارتباط با میزان متابولیک است.
به عبارت دیگر paco2 نشان می دهد که آیا بیمار می تواند به خوبی ونتیله شود تا بدن از تولید دی اکسید کربن نتیجه متابولیسم بدن رهایی یابد.
محدوده طبیعی paco2 35-45 mmhg است .
این محدوده در دوران تغییرات سنی اشخاص تغییر نمی کند.
Paco2 بیش از 45 mmhg به عنوان اسیدوز تنفسی که توسط هیپوونتیلاسیون آلوئلی ایجاد می شود.
هیپوونتیلاسیون می تواند ناشی از بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD ),مصرف بیش از حد آرامبخش , ترومای سر , بیهوشی, مسمومیت داروئی , بیماری عصبی –عضلانی یا هیپوونتیلاسیون با دستگاه تهویه مکانیکی باشد.
نارسایی تهویه ای هر زمان که paco2 بالای 50 mmhg باشد روی می دهد.
نارسایی حاد تهویه ای زمانی بروز می کند که paco2 بالا تر از 50 mmhg و سطح ph کمتر از 7.30 باشد.
از آنجائیکه ph غیر طبیعی است وضعیت حاد نامیده می شود و در نتیجه بدن وقت کافی جبران کاهش ph را نداشته است.
نارسایی مزمن تهویه ای زمانی رخ می دهد که paco2 بالا تر از 50 mmhg و ph بیش از 7.30 باشد.
Paco2 کمتر از 35 mmhg به عنوان آلکالوز تنفسی می نامند.که منتج از هیپرونتیلاسیون آلوئلی است.
هیپرونتیلاسیون می تواند ناشی از هیپوکسی ,اضطراب ,آمبولی ریوی ,حاملگی و هیپرونتیلاسیون با دستگاه تهویه مکانیکی یا ناشی از مکانیسم جبرانی اسیدوز متابولیک باشد.
قدم چهارم
به میزان بیکربنات نگاه کنید و به این سئوال پاسخ دهید.“آیا یون منفی hco3- بیکربنات اسیدوز یا آلکالوز یا وضعیت طبیعی متابولیک را نشان می دهد؟“
بیکربنات (hco3- ) جزءاسید – باز بوده و منعکس کننده عملکرد کلیه می باشد.
بیکربنات با مکانیسم های کلیوی در پلاسما کاهش یا افزایش می یابد.
محدوده طبیعی آن 22 تا 26 mEq/L است.
بیکربنات کمتر از 22 mEq/L به عنوان اسیدوز متابولیک شناخته می شود که ناشی از کتواسیدوزیس ,لاکتیک اسیدوزیس ,نارسایی کلیه یا اسهال می باشد.
اثر تجمعی افزایش اسید یا فقدان باز است.
بیکربنات بیش از 26 mEq/L به عنوان آلکالوز متابولیک شناخته می شود که می تواند ناشی از دست دادن آب از مجرای فوقانی معده – روده ای (استفراغ یا ساکشن بینی معده ای ),دیورتیک تراپی ,هیپوکالمی ,تجویز قلیا یا استروئید تراپی است.
قدم پنجم
به سطح ph مجددا نگاه کنید و به این سئوال پاسخ دهید.“آیا ph وضعیت جبرانی یا غیرجبرانی را نشان می دهد.“
چناچه ph در سطح غیر طبیعی (کمتر از 7.35 یا بیشتر از 7.45 )باشد ,مقدار paco2 یا سطح hco3- یا هر دو آنها با هم غیر طبیعی خواهند بود.
این یک وضعیت غیر جبرانی است چون بدن زمان کافی برای برگرداندن ph به محدوده طبیعی را ندارد.
چنانچه ph در محدوده طبیعی و paco2 و سطح hco3- غیر طبیعی باشند ,وضعیت جبران شده است چون بدن زمان کافی برای برگرداندن ph به محدوده را دارا می باشد.
افتراق اختلال اولیه از واکنش جبرانی مشکل خواهد بود .اختلال اولیه حالت غیر طبیعی است که باعث می شود سطح ph به طور اولیه تغییر یابد.این حالت بر طبق سطح ph برآورد می گردد.بدین سان اختلال اولیه به آن سمتی که سطح ph از 7.40 تغییر می یابد ملاحظه می گردد.
ABG غیر جبرانی
Example 1
Pao2 :90 mmhg
Ph: 7.25
Paco2 : 50 mmhg
Hco3: 22 mEq/L
Interpretation:uncompensated respiratory acidosis
Example 2
Pao2 :90 mmhg
Ph: 7.25
Paco2 :40 mmhg
Hco3: 17 mEq/L
Interpretation:uncompensated metabolic acidosis
Compensated ABGs
Example 1
Pao2 : 90 mmhg
Ph: 7.37
Paco2:60 mmhg
Hco3:38 mEq/L
Interpretation:compensated respiratory acidosis with metabolic alkalosis.(the acidosis is considered the main disorder and the alkalosis the compensatory response ,because the ph is on the acid side of 7.40)
Example 2
Pao2 :90 mmhg
Ph:7.42
Paco2:48 mmhg
Hco3: 35 mEq/L
Interpretation: compensated metabolic alkalosis with respiratory acidosis.(the alkalosis is considered the main disorder and the acidosis the compensatory response,because the ph is on the alkaline side of 7.40.)
ظرفیت اکسیژن oxygen content
Oxygen content (Cao2)is a measure of the total amount of oxygen carried in the blood(pao2 – sao2)
Cao2 is reported in milliliters of oxygen carried per 100 ml of blood .
The normal value is 20 ml of oxygen per 100 ml of blood .
To caculate the oxygen content ,the pao2 ,the Sao2 ,and the hemoglobin level are used.
Assessing oxygenation status
Patient pao2level sao2 level hgb level Cao2 level
A 100 97 15 19.8
B 100 97 10 13.3
Expected pao2
وقتی بیماری اکسیژن تکمیلی در یافت کند pao2 انتظار می رود که افزایش یابد.
روشی برای محاسبه افزایش pao2 در اشخاص سالم که در حال در یافت FIO2 هستند و مقایسه آن در بیماران مبتلا به بیماری ریوی
Pao2 مورد انتظار با ضرب Fio2 در عدد 5 بدست میآید.
بیماری ریوی قادر است pao2 مورد انتظار را کاهش دهد